Η αχαλασία του οισοφάγου είναι μία σχετικά σπάνια νόσος που χαρακτηρίζεται από διαταραχή της κινητικότητας του οργάνου με την έννοια της ασύγχρονης λειτουργίας των μυϊκών ινών και της απουσίας χάλασης του καρδιοοισοφαγικού σφικτήρα.
Το αποτέλεσμα είναι η αδυναμία προώθησης των τροφών στο στομάχι και η παραμονή τους στον οισοφάγου, ο οποίος διατείνεται και παρουσιάζει διαταραχές στον βλεννογόνο που, μετά από μερικά χρόνια, καταλήγουν στην δημιουργία καρκίνου του οισοφάγου σε ποσοστό που φτάνει το 10% των ασθενών.
Τα συμπτώματα της νόσου είναι πολλά και χαρακτηριστικά:
Δυσφαγία. Είναι το κύριο σύμπτωμα που οι ασθενείς αντιλαμβάνονται ότι το φαγητό δεν προωθείται στο στομάχι αλλά φαίνεται να παραμένει πίσω από το στέρνο ενώ αισθάνονται τις έντονες κινήσεις του οισοφάγου στην προσπάθεια να προωθήσει το φαγητό.
Ελκη οισοφάγου και οισοφαγίτιδα. Επειδή οι τροφές παραμένουν και αποσυντίθενται στον οισοφάγο, που δεν είναι κατασκευασμένος να επιτελεί τέτοια εργασία, παρουσιάζονται βλάβες του βλεννογόνου, όπως φλεγμονές και έλκη, που μετά από χρόνια καταλήγουν στην ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου.
Αναγωγές. Όταν η ποσότητα των τροφών στον οισοφάγο είναι μεγάλη προκαλείται εμετός και πιθανή είσοδος τροφών στην τραχεία και τους πνεύμονες προκαλώντας πολλαπλά επεισόδια φλεγμονών, όπως βρογχίτιδας, πνευμονίας ή δημιουργίας αποστημάτων.
Απώλεια βάρους. Επειδή ο ασθενής εμφανίζει εντονότερα συμπτώματα μετά την λήψη τροφής, αποφεύγει να τρέφεται φυσιολογικά και επαρκώς με αποτέλεσμα την υποθρεψία και απώλεια βάρους.
Διάγνωση της Αχαλασίας
Η διάγνωση της νόσου είναι απλή τις περισσότερες φορές. Το ιστορικό και τα συμπτώματα καθοδηγούν τον ιατρό στην σωστή διάγνωση. Η επιβεβαίωση γίνεται με την γαστροσκόπηση που, εκτός των άλλων, θα αποκλείσει την ύπαρξη άλλων νόσων που μπορούν να έχουν παρόμοια συμπτώματα όπως ο καρκίνος του οισοφάγου.
Ο ακτινολογικός έλεγχος του οισοφάγου με την χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας και παρακολούθηση της πορείας της στον οισοφάγο επιβεβαιώνει την διάγνωση.
Απαραίτητος είναι ο έλεγχος του οισοφάγου με την μέθοδο της μανομετρίας που δίδει ακριβή στοιχεία για την κινητικότητα του οργάνου και την σοβαρότητα της διαταραχής.
Ολες οι παραπάνω εξεταστικές μέθοδοι θα καθορίσουν την σταδιοποίηση της νόσου, δηλαδή πόσο σοβαρή είναι η διαταραχή που υπάρχει. Αυτό θα καθορίσει την επιλογή της σωστής και αποτελεσματικής θεραπείας για κάθε ασθενή.
Σε ελαφρές διαταραχές μπορεί να δοκιμαστεί η φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφικτήρα. Αυτή η μέθοδος δυστυχώς προσφέρει μόνον προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Επόμενη επιλογή θεραπείας είναι οι ενδοσκοπικές μέθοδοι που είναι: Α. Η έγχυση τοξίνης αλλαντιάσεως στον σφικτήρα (Botox) με αποτέλεσμα την παράλυση του σφικτήρα και βελτίωση της κατάποσης, Β. Η ενδοσκοπική διαστολή με μπαλόνι διασπά πολλές από τις υπερτονικές μυϊκές ίνες του σφικτήρα και βελτιώνει τα συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, και Γ. Η ενδοσκοπική υποβλεννογόνια μυοτομή (POEM) η οποία κόβει και καταργεί τον σφικτήρα με αποτέλεσμα την αποκατάσταση της κατάποσης σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα. Η μέθοδος αυτή είναι πολύ καλή αλλά έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα. Επειδή καταργεί πλήρως τον σφικτήρα καταργείται και ο φυσιολογικός μηχανισμός αντιμετώπισης της παλινδρόμησης γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο με αποτέλεσμα να υποφέρουν οι ασθενείς με έντονα συμπτώματα παλινδρόμησης και οισοφαγίτιδας σε ποσοστό 60-70%.
Η πλέον αποτελεσματική και οριστική αντιμετώπιση της αχαλασίας είναι η χειρουργική αποκατάσταση. Η μέθοδος ονομάζεται Μυοτομή κατά Heller και συνδυάζεται με κάποια από τις γνωστές αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις (Nissen, Dor, Toupet). Σκοπός της επέμβασης είναι η διατομή του υπερτροφικού και σπαστικού σφικτήρα σε μήκος 6-8 εκατοστά και η ταυτόχρονη αντιμετώπιση της παλινδρόμησης. Ετσι αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της αχαλασίας αλλά και της παλινδρόμησης μετά την μυοτομή. Οι ανοικτές επεμβάσεις για την νόσο αυτή έχουν καταργηθεί πλέον. Γίνονται μόνον λαπαροσκοπικά και ρομποτικά. Οι δύο τελευταίες δεν διαφέρουν στην ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα παρά μόνον στο κόστος της επέμβασης. Η ρομποτική είναι πολύ ακριβότερη της λαπαροσκοπικής χωρίς να έχει κάποιο πλεονέκτημα.
Ο χειρουργός Ανδρέας Πολυδώρου έχει εκπαιδευτεί και έχει εκτελέσει με ιδιαίτερη επιτυχία μεγάλο αριθμό όλων των ειδών των επεμβάσεων. Εχοντας την δυνατότητα του αποτελεσματικού διαγνωστικού ελέγχου αλλά και της επιλογής και εκτέλεσης της επέμβασης μπορεί να επιλέξει με αντικειμενικά ιατρικά κριτήρια την καταλληλότερη μέθοδο για κάθε ασθενή ανάλογα με τις παραμέτρους της νόσου και την σταδιοποίηση της νόσου. Είναι εντυπωσιακό να βλέπει κανείς ασθενείς που υπέφεραν για χρόνια πολλά να θεραπεύονται πλήρως σε μία-δύο ώρες και να εξέρχονται του νοσοκομείου υγιείς την επομένη ή την μεθεπομένη της επέμβασης και να μπορούν να τραφούν φυσιολογικά χωρίς τα συμπτώματα και τις επιπλοκές της αχαλασίας.
