ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ

Λεωφ. Βασ. Σοφίας 105-107
Αθήνα, Τ.Κ 11521
τηλ. 210 6461507

ΩΡΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ

Δευτέρα & Πέμπτη
19:00 - 23:00

Search
Close this search box.

Είδος Επεμβάσεων

Χειρουργικές Επεμβάσεις

Ανώτερο Πεπτικό Σύστημα

Στόμαχος

Καρκίνος Στομάχου

Το στομάχι αποτελεί βασικό όργανο του πεπτικού συστήματος και βρίσκεται στο ανώτερο τμήμα της κοιλιακής χώρας. Εκεί φτάνουν οι τροφές μετά την κατάποση και αρχίζει η πέψη με την προσθήκη ενζύμων και οξέος που παράγει το στομάχι. Ταυτόχρονα με τις κινήσεις του οργάνου ομοιογεννοποιούνται οι τροφές και σταδιακά διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο και το έντερο που συνεχίζεται και ολοκληρώνεται η πέψη. 

Το τοίχωμα του στομάχου είναι αρκετά σκληρό και ελαστικό και αποτελείται από 4 διαφορετικά στρώματα. Από όλα τα στρώματα μπορεί να αναπτυχθούν καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι. Κυριότερος κακοήθης όγκος είναι το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου που αναπτύσσεται στο εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος που ονομάζεται βλεννογόνος. Οι όγκοι που αναπτύσσονται στην μυϊκή στιβάδα ονομάζονται GIST (Gastrointestinal Stromal Tumors) και έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση. Πολύ σπανιότερα συναντούμε και άλλους όγκους, όπως: Λεμφώματα, Σαρκώματα, Νευροενδοκρινικούς όγκους, κλπ.

Συμπτώματα του καρκίνου του στομάχου

Στα αρχικά στάδια όλων των όγκων δεν υπάρχουν συμπτώματα. Σταδιακά με την πρόοδο της νόσου εμφανίζονται ήπια ακαθόριστα ενοχλήματα και στην συνέχεια πιο έντονα, όπως:

Απώλεια όρεξης

Απώλεια βάρους 

Πόνος στο επιγάστριο

Ναυτία και έμετοι

Αίσθημα πληρότητας με μικρή ποσότητα φαγητού

Κόπωση και αδυναμία

Απώλεια αίματος που καταλήγει σε σιδηροπενική αναιμία

Γαστρορραγία

Διάγνωση

Σήμερα ο έλεγχος του στομάχου επιβάλλεται να γίνεται με ενδοσκόπηση. Υπάρχουν προηγμένα ενδοσκόπια που μπορούν να δώσουν ακόμα και ιστολογική εξέταση του βλεννογόνου κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης. Εκτός από αυτή την μέθοδο μπορεί να χρησιμοποιηθούν παλαιότερες ακτινολογικές μέθοδοι με την κατάποση σκιαγραφικού και την λήψη ακτινογραφιών. Κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης λαμβάνονται βιοψίες που εξετάζεται η κατάσταση του βλεννογόνου και ανιχνεύονται τα κακοήθη κύτταρα. Όταν διαπιστωθεί κάποια κακοήθης βλάβη τότε ακολουθούν άλλες εξετάσεις, όπως: Αξονική τομογραφία, Μαγνητική τομογραφία, Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ) σε μία διαδικασία που ονομάζεται σταδιοποίηση και έχει σαν σκοπό να ερευνήσει την έκταση της νόσου και να διαπιστώσει αν είναι χειρουργήσιμος ή πρέπει να αντιμετωπιστεί με άλλες παρηγορητικές μεθόδους. 

Θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου του στομάχου είναι κυρίως χειρουργική. Αφαιρείται το στομάχι μαζί με τον όγκο αλλά και όλοι οι λεμφαδένες  στους οποίους αποχετεύονται τα λεμφαγγεία του στομάχου μαζί με το επίπλουν που καλύπτει τα έντερα. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να διατηρηθεί ένα μικρό μέρος του στομάχου όταν οι όγκοι είναι μικροί και βρίσκονται περιφερικές θέσεις του στομάχου. 

Οι επεμβάσεις αυτές, εκτός από τις παραδοσιακές τεχνικές ανοικτής χειρουργικής,  μπορεί να γίνουν και με ενδοσκοπικές ή ρομποτικές μεθόδους με την ίδια επιτυχία. Οποια μέθοδος και αν χρησιμοποιηθεί σημασία έχει να είναι επαρκώς εκπαιδευμένος ο χειρουργός. Η δική μας χειρουργική ομάδα  διαθέτει εξαιρετική εμπειρία σε όλες τις τεχνικές που είναι διαθέσιμες με ιδιαίτερη αναγνώριση στη χώρα και στο εξωτερικό.

Μετά την γαστρεκτομή και την αφαίρεση του όγκου το παρασκεύασμα δίδεται για λεπτομερή ιστολογική μελέτη. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής μαζί με την απόφαση του ογκολογικού συμβουλίου θα καθορίσουν την επί πλέον θεραπεία που θα χρειαστεί. Αυτή μπορεί να είναι μία ή συνδυασμός των ακόλουθων θεραπειών:

Χημειοθεραπεία

Ακτινοβολία

Βιολογική θεραπεία

Ανοσοθεραπεία

Στοχευμένες θεραπείες

Πλεονεκτήματα των Λαπαροσκοπικών και Ρομποτικών τεχνικών

Πρέπει να διευκρινιστεί από την αρχή ότι οι χειρουργικοί χειρισμοί στο εσωτερικό της κοιλιάς και στα όργανα που χειρουργούνται είναι σχεδόν οι ίδιοι ανεξάρτητα από την μέθοδο που χρησιμοποιείται. Η βασική διαφορά υπάρχει στην τομή των κοιλιακών τοιχωμάτων. Στην ανοικτή επέμβαση υπάρχει μία μεγάλη τομή που ταλαιπωρεί τον ασθενή μετεγχειρητικά. Στις άλλες μεθόδους υπάρχουν 4-6 μικρές τομές με τα ακόλουθα πλεονεκτήματα για τον ασθενή:

Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος

Μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο

Ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην κανονική ζωή

Αριστο αισθητικό αποτέλεσμα από την έλλειψη μεγάλης τομής

Ελαχιστοποίηση των επιπλοκών

Μικρότερη απώλεια αίματος

Μικρότερη ανάγκη για χορήγηση αναλγητικών φαρμάκων μετεγχειρητικά

Ταχύτερη επαναλειτουργία του πεπτικού συστήματος

Λιγότερη επιβάρυνση του αναπνευστικού συστήματος

Τα νεότερα λαπαροσκοπικά και ρομποτικά όργανα δίδουν την δυνατότητα τρισδιάστατης στερεοσκοπικής όρασης μαζί με μεγέθυνση εικόνας και ο χειρουργός μπορεί να εργάζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια. Τα ρομποτικά εργαλεία δίδουν επί πλέον δυνατότητες ευελιξίας για χειρισμούς σε δύσκολα προσβάσιμα σημεία. Και οι δύο αυτές τεχνικές έχουν μεγαλύτερο εγχειρητικό χρόνο σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική αλλά αυτό εξουδετερώνεται από τα πλεονεκτήματα που έχουν οι άλλες τεχνικές.

Καρκίνος Στομάχου

Το στομάχι αποτελεί βασικό όργανο του πεπτικού συστήματος και βρίσκεται στο ανώτερο τμήμα της κοιλιακής χώρας. Εκεί φτάνουν οι τροφές μετά την κατάποση και αρχίζει η πέψη με την προσθήκη ενζύμων και οξέος που παράγει το στομάχι. Ταυτόχρονα με τις κινήσεις του οργάνου ομοιογεννοποιούνται οι τροφές και σταδιακά διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο και το έντερο που συνεχίζεται και ολοκληρώνεται η πέψη. 

Το τοίχωμα του στομάχου είναι αρκετά σκληρό και ελαστικό και αποτελείται από 4 διαφορετικά στρώματα. Από όλα τα στρώματα μπορεί να αναπτυχθούν καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι. Κυριότερος κακοήθης όγκος είναι το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου που αναπτύσσεται στο εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος που ονομάζεται βλεννογόνος. Οι όγκοι που αναπτύσσονται στην μυϊκή στιβάδα ονομάζονται GIST (Gastrointestinal Stromal Tumors) και έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση. Πολύ σπανιότερα συναντούμε και άλλους όγκους, όπως: Λεμφώματα, Σαρκώματα, Νευροενδοκρινικούς όγκους, κλπ.

Συμπτώματα του καρκίνου του στομάχου

Στα αρχικά στάδια όλων των όγκων δεν υπάρχουν συμπτώματα. Σταδιακά με την πρόοδο της νόσου εμφανίζονται ήπια ακαθόριστα ενοχλήματα και στην συνέχεια πιο έντονα, όπως:

Απώλεια όρεξης

Απώλεια βάρους 

Πόνος στο επιγάστριο

Ναυτία και έμετοι

Αίσθημα πληρότητας με μικρή ποσότητα φαγητού

Κόπωση και αδυναμία

Απώλεια αίματος που καταλήγει σε σιδηροπενική αναιμία

Γαστρορραγία

Διάγνωση

Σήμερα ο έλεγχος του στομάχου επιβάλλεται να γίνεται με ενδοσκόπηση. Υπάρχουν προηγμένα ενδοσκόπια που μπορούν να δώσουν ακόμα και ιστολογική εξέταση του βλεννογόνου κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης. Εκτός από αυτή την μέθοδο μπορεί να χρησιμοποιηθούν παλαιότερες ακτινολογικές μέθοδοι με την κατάποση σκιαγραφικού και την λήψη ακτινογραφιών. Κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης λαμβάνονται βιοψίες που εξετάζεται η κατάσταση του βλεννογόνου και ανιχνεύονται τα κακοήθη κύτταρα. Όταν διαπιστωθεί κάποια κακοήθης βλάβη τότε ακολουθούν άλλες εξετάσεις, όπως: Αξονική τομογραφία, Μαγνητική τομογραφία, Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ) σε μία διαδικασία που ονομάζεται σταδιοποίηση και έχει σαν σκοπό να ερευνήσει την έκταση της νόσου και να διαπιστώσει αν είναι χειρουργήσιμος ή πρέπει να αντιμετωπιστεί με άλλες παρηγορητικές μεθόδους. 

Θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου του στομάχου είναι κυρίως χειρουργική. Αφαιρείται το στομάχι μαζί με τον όγκο αλλά και όλοι οι λεμφαδένες  στους οποίους αποχετεύονται τα λεμφαγγεία του στομάχου μαζί με το επίπλουν που καλύπτει τα έντερα. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να διατηρηθεί ένα μικρό μέρος του στομάχου όταν οι όγκοι είναι μικροί και βρίσκονται περιφερικές θέσεις του στομάχου. 

Οι επεμβάσεις αυτές, εκτός από τις παραδοσιακές τεχνικές ανοικτής χειρουργικής,  μπορεί να γίνουν και με ενδοσκοπικές ή ρομποτικές μεθόδους με την ίδια επιτυχία. Οποια μέθοδος και αν χρησιμοποιηθεί σημασία έχει να είναι επαρκώς εκπαιδευμένος ο χειρουργός. Η δική μας χειρουργική ομάδα  διαθέτει εξαιρετική εμπειρία σε όλες τις τεχνικές που είναι διαθέσιμες με ιδιαίτερη αναγνώριση στη χώρα και στο εξωτερικό.

Μετά την γαστρεκτομή και την αφαίρεση του όγκου το παρασκεύασμα δίδεται για λεπτομερή ιστολογική μελέτη. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής μαζί με την απόφαση του ογκολογικού συμβουλίου θα καθορίσουν την επί πλέον θεραπεία που θα χρειαστεί. Αυτή μπορεί να είναι μία ή συνδυασμός των ακόλουθων θεραπειών:

Χημειοθεραπεία

Ακτινοβολία

Βιολογική θεραπεία

Ανοσοθεραπεία

Στοχευμένες θεραπείες

Πλεονεκτήματα των Λαπαροσκοπικών και Ρομποτικών τεχνικών

Πρέπει να διευκρινιστεί από την αρχή ότι οι χειρουργικοί χειρισμοί στο εσωτερικό της κοιλιάς και στα όργανα που χειρουργούνται είναι σχεδόν οι ίδιοι ανεξάρτητα από την μέθοδο που χρησιμοποιείται. Η βασική διαφορά υπάρχει στην τομή των κοιλιακών τοιχωμάτων. Στην ανοικτή επέμβαση υπάρχει μία μεγάλη τομή που ταλαιπωρεί τον ασθενή μετεγχειρητικά. Στις άλλες μεθόδους υπάρχουν 4-6 μικρές τομές με τα ακόλουθα πλεονεκτήματα για τον ασθενή:

Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος

Μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο

Ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην κανονική ζωή

Αριστο αισθητικό αποτέλεσμα από την έλλειψη μεγάλης τομής

Ελαχιστοποίηση των επιπλοκών

Μικρότερη απώλεια αίματος

Μικρότερη ανάγκη για χορήγηση αναλγητικών φαρμάκων μετεγχειρητικά

Ταχύτερη επαναλειτουργία του πεπτικού συστήματος

Λιγότερη επιβάρυνση του αναπνευστικού συστήματος

Τα νεότερα λαπαροσκοπικά και ρομποτικά όργανα δίδουν την δυνατότητα τρισδιάστατης στερεοσκοπικής όρασης μαζί με μεγέθυνση εικόνας και ο χειρουργός μπορεί να εργάζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια. Τα ρομποτικά εργαλεία δίδουν επί πλέον δυνατότητες ευελιξίας για χειρισμούς σε δύσκολα προσβάσιμα σημεία. Και οι δύο αυτές τεχνικές έχουν μεγαλύτερο εγχειρητικό χρόνο σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική αλλά αυτό εξουδετερώνεται από τα πλεονεκτήματα που έχουν οι άλλες τεχνικές.

Χοληδόχος Κύστη - Χοληφόρο Σύστημα

Χοληδόχος Κύστη

Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός κυστικός σχηματισμός που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος. Αποκλειστική λειτουργία της είναι η αποθήκευση της χολής (του υγρού δηλαδή που παράγεται στο ήπαρ) κατά την περίοδο της νηστείας και η διοχέτευση του υγρού αυτού στο δωδεκαδάκτυλο κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τα γεύματα. Η μεταφορά του υγρού της χολής από το ήπαρ προς την χοληδόχο κύστη και το δωδεκαδάκτυλο γίνεται από ένα σύστημα σωληνίσκων που αποτελούν το χοληφόρο δένδρο. Η χολή έχει σαν σκοπό την διευκόλυνση της διαδικασίας της πέψης βοηθώντας στην διάσπαση των τροφών και στην συνέχεια την καλύτερη απορρόφηση των διαφόρων συστατικών από το έντερο.

Παθήσεις της χοληδόχου κύστης

Η συχνότερη πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι η δημιουργία λίθων εντός αυτής που ονομάζεται χολολιθίαση. Η πάθηση αυτή είναι πολύ συχνή και συναντάται σε ποσοστό 10-15% του γενικού πληθυσμού. Η αιτία δημιουργίας των χολόλιθων δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Γνωρίζουμε ότι είναι περισσότερο συχνή στις γυναίκες ιδιαίτερα στην αναπαραγωγική ηλικία, στους παχύσαρκους ακόμα και όταν χάνουν βάρος, σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης και σε διάφορες άλλες κατηγορίες ανθρώπων. 

Κυριότερη κακοήθης πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι ο καρκίνος που ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνός αλλά είναι συνήθως θανατηφόρος γιατί ανακαλύπτεται πολύ αργά. Υπάρχουν και άλλες σπανιότερες παθήσεις της χοληδόχου κύστης που απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία και διαγνωστικά μέσα για να επιβεβαιωθούν.

Συμπτώματα

Το μέγεθος των χολόλιθων ποικίλει και μπορεί να είναι από μικρότερο από ένα χιλιοστό έως και πάνω από πέντε εκατοστά. Αρχικά οι ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα για πολλά χρόνια. Μπορεί όμως κάθε στιγμή να παρουσιάσουν πρόβλημα. Αυτό γίνεται επειδή κάποιος χολόλιθος μετακινείται και φράζει την έξοδο της χοληδόχου κύστης ή του χοληδόχου πόρου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ακαθόριστη αδιαθεσία στην κοιλιά έως ισχυρός κωλικός στο δεξιό μέρος της κοιλιάς. Τις περισσότερες φορές έχει προηγηθεί κάποιο βαρύ λιπαρό γεύμα μαζί με κατανάλωση αλκοόλ. Σε βαρύτερες καταστάσεις που οι χολόλιθοι έχουν μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο μπορεί να προκαλέσουν, εκτός από πόνο, και ίκτερο (κίτρινη χρώση των ματιών και του δέρματος) ή ακόμα χειρότερα οξεία παγκρεατίτιδα. Όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται και με πυρετό. Σε κάθε περίπτωση εμφάνισης ενοχλημάτων πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια από τον γιατρό ή από το νοσοκομείο. 

Οι ασθενείς με καρκίνο της χοληδόχου κύστης δεν έχουν συνήθως κανένα ενόχλημα μέχρι να επεκταθεί η νόσος στα γύρω όργανα ή να προκαλέσει μεταστάσεις σε αυτά. Συνήθως εμφανίζεται με ίκτερο λόγω απόφραξης του χοληδόχου πόρου.

Διαγνωστικές εξετάσεις 

Η διάγνωση της χολολιθίασης είναι εύκολη. Η ειδική εξέταση είναι το υπερηχογράφημα που έχει διαγνωστική ακρίβεια που πλησιάζει το 100%. Είναι απλή εξέταση λίγων λεπτών χωρίς ακτινοβολία, χωρίς πόνο ή άλλη ενόχληση για τον εξεταζόμενο. Μαζί πρέπει να γίνουν και αιματολογικές εξετάσεις ώστε σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα να αποκλειστεί η περίπτωση που κάποιος από τους χολόλιθους έχει μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο γιατί τότε η κατάσταση είναι σοβαρότερη και θέλει άλλη αντιμετώπιση. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρειαστούν και άλλες εξετάσεις όπως μαγνητική Χολαγγειογραφία (MRCP) ή ERCP και Ενδοσκοπική Σφικτηροτομή πριν από την χολοκυστεκτομή. 

Θεραπεία της Χολολιθίασης

Γενικός κανόνας είναι όταν διαπιστώνεται χολολιθίαση πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη χειρουργικά. Υπάρχουν εξαιρέσεις όπως σε κάθε κανόνα αλλά αυτές τις γνωρίζει καλύτερα ο γιατρός που θα συμβουλευτεί ο κάθε ασθενής. Αρχικά η παρουσία των χολολίθων είναι χωρίς συμπτώματα. Κάποια στιγμή όμως, που κανείς δεν ξέρει ούτε μπορεί να προβλέψει, θα προκαλέσουν συμπτώματα ή επιπλοκές. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη εγκαίρως ώστε να προληφθούν οι επιπλοκές. Η εγχείρηση γίνεται με λαπαροσκόπηση ή ρομποτικά και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις με την ανοικτή παραδοσιακή μέθοδο όταν δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι δύο προηγούμενες. 

Η χειρουργική επέμβαση είναι τις περισσότερες φορές απλή διάρκειας μίας ώρας περίπου  και απαιτεί μία διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. 

Μετά την χολοκυστεκτομή

Η ανάρρωση είναι ταχεία και οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στο καθημερινό τους πρόγραμμα σε μία εβδομάδα περίπου. 

Η ροή της χολής εξακολουθεί να γίνεται ομαλά στο έντερο και οι περισσότεροι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται καμία αλλαγή. Σε ένα μικρό ποσοστό παρατηρείται κάποια αλλαγή στην λειτουργία του εντέρου για μικρό χρονικό διάστημα αλλά και αυτή αποκαθίσταται σύντομα. Δεν απαιτείται ειδικό διαιτολόγιο μετά την χολοκυστεκτομή και όλοι οι ασθενείς συνεχίζουν τις συνήθειές τους όπως και πριν.

Χοληδόχος Κύστη

Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός κυστικός σχηματισμός που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος. Αποκλειστική λειτουργία της είναι η αποθήκευση της χολής (του υγρού δηλαδή που παράγεται στο ήπαρ) κατά την περίοδο της νηστείας και η διοχέτευση του υγρού αυτού στο δωδεκαδάκτυλο κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τα γεύματα. Η μεταφορά του υγρού της χολής από το ήπαρ προς την χοληδόχο κύστη και το δωδεκαδάκτυλο γίνεται από ένα σύστημα σωληνίσκων που αποτελούν το χοληφόρο δένδρο. Η χολή έχει σαν σκοπό την διευκόλυνση της διαδικασίας της πέψης βοηθώντας στην διάσπαση των τροφών και στην συνέχεια την καλύτερη απορρόφηση των διαφόρων συστατικών από το έντερο.

Παθήσεις της χοληδόχου κύστης

Η συχνότερη πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι η δημιουργία λίθων εντός αυτής που ονομάζεται χολολιθίαση. Η πάθηση αυτή είναι πολύ συχνή και συναντάται σε ποσοστό 10-15% του γενικού πληθυσμού. Η αιτία δημιουργίας των χολόλιθων δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Γνωρίζουμε ότι είναι περισσότερο συχνή στις γυναίκες ιδιαίτερα στην αναπαραγωγική ηλικία, στους παχύσαρκους ακόμα και όταν χάνουν βάρος, σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης και σε διάφορες άλλες κατηγορίες ανθρώπων.

Κυριότερη κακοήθης πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι ο καρκίνος που ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνός αλλά είναι συνήθως θανατηφόρος γιατί ανακαλύπτεται πολύ αργά. Υπάρχουν και άλλες σπανιότερες παθήσεις της χοληδόχου κύστης που απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία και διαγνωστικά μέσα για να επιβεβαιωθούν.

Συμπτώματα

Το μέγεθος των χολόλιθων ποικίλει και μπορεί να είναι από μικρότερο από ένα χιλιοστό έως και πάνω από πέντε εκατοστά. Αρχικά οι ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα για πολλά χρόνια. Μπορεί όμως κάθε στιγμή να παρουσιάσουν πρόβλημα. Αυτό γίνεται επειδή κάποιος χολόλιθος μετακινείται και φράζει την έξοδο της χοληδόχου κύστης ή του χοληδόχου πόρου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ακαθόριστη αδιαθεσία στην κοιλιά έως ισχυρός κωλικός στο δεξιό μέρος της κοιλιάς. Τις περισσότερες φορές έχει προηγηθεί κάποιο βαρύ λιπαρό γεύμα μαζί με κατανάλωση αλκοόλ. Σε βαρύτερες καταστάσεις που οι χολόλιθοι έχουν μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο μπορεί να προκαλέσουν, εκτός από πόνο, και ίκτερο (κίτρινη χρώση των ματιών και του δέρματος) ή ακόμα χειρότερα οξεία παγκρεατίτιδα. Όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται και με πυρετό. Σε κάθε περίπτωση εμφάνισης ενοχλημάτων πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια από τον γιατρό ή από το νοσοκομείο.

Οι ασθενείς με καρκίνο της χοληδόχου κύστης δεν έχουν συνήθως κανένα ενόχλημα μέχρι να επεκταθεί η νόσος στα γύρω όργανα ή να προκαλέσει μεταστάσεις σε αυτά. Συνήθως εμφανίζεται με ίκτερο λόγω απόφραξης του χοληδόχου πόρου.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Η διάγνωση της χολολιθίασης είναι εύκολη. Η ειδική εξέταση είναι το υπερηχογράφημα που έχει διαγνωστική ακρίβεια που πλησιάζει το 100%. Είναι απλή εξέταση λίγων λεπτών χωρίς ακτινοβολία, χωρίς πόνο ή άλλη ενόχληση για τον εξεταζόμενο. Μαζί πρέπει να γίνουν και αιματολογικές εξετάσεις ώστε σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα να αποκλειστεί η περίπτωση που κάποιος από τους χολόλιθους έχει μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο γιατί τότε η κατάσταση είναι σοβαρότερη και θέλει άλλη αντιμετώπιση. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρειαστούν και άλλες εξετάσεις όπως μαγνητική Χολαγγειογραφία (MRCP) ή ERCP και Ενδοσκοπική Σφικτηροτομή πριν από την χολοκυστεκτομή.

Θεραπεία της Χολολιθίασης

Γενικός κανόνας είναι όταν διαπιστώνεται χολολιθίαση πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη χειρουργικά. Υπάρχουν εξαιρέσεις όπως σε κάθε κανόνα αλλά αυτές τις γνωρίζει καλύτερα ο γιατρός που θα συμβουλευτεί ο κάθε ασθενής. Αρχικά η παρουσία των χολολίθων είναι χωρίς συμπτώματα. Κάποια στιγμή όμως, που κανείς δεν ξέρει ούτε μπορεί να προβλέψει, θα προκαλέσουν συμπτώματα ή επιπλοκές. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη εγκαίρως ώστε να προληφθούν οι επιπλοκές. Η εγχείρηση γίνεται με λαπαροσκόπηση ή ρομποτικά και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις με την ανοικτή παραδοσιακή μέθοδο όταν δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι δύο προηγούμενες.

Η χειρουργική επέμβαση είναι τις περισσότερες φορές απλή διάρκειας μίας ώρας περίπου  και απαιτεί μία διανυκτέρευση στο νοσοκομείο.

Μετά την χολοκυστεκτομή

Η ανάρρωση είναι ταχεία και οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στο καθημερινό τους πρόγραμμα σε μία εβδομάδα περίπου.

Η ροή της χολής εξακολουθεί να γίνεται ομαλά στο έντερο και οι περισσότεροι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται καμία αλλαγή. Σε ένα μικρό ποσοστό παρατηρείται κάποια αλλαγή στην λειτουργία του εντέρου για μικρό χρονικό διάστημα αλλά και αυτή αποκαθίσταται σύντομα. Δεν απαιτείται ειδικό διαιτολόγιο μετά την χολοκυστεκτομή και όλοι οι ασθενείς συνεχίζουν τις συνήθειές τους όπως και πριν.

Χοληδόχος Κύστη

Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός κυστικός σχηματισμός που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος. Αποκλειστική λειτουργία της είναι η αποθήκευση της χολής (του υγρού δηλαδή που παράγεται στο ήπαρ) κατά την περίοδο της νηστείας και η διοχέτευση του υγρού αυτού στο δωδεκαδάκτυλο κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τα γεύματα. Η μεταφορά του υγρού της χολής από το ήπαρ προς την χοληδόχο κύστη και το δωδεκαδάκτυλο γίνεται από ένα σύστημα σωληνίσκων που αποτελούν το χοληφόρο δένδρο. Η χολή έχει σαν σκοπό την διευκόλυνση της διαδικασίας της πέψης βοηθώντας στην διάσπαση των τροφών και στην συνέχεια την καλύτερη απορρόφηση των διαφόρων συστατικών από το έντερο.

Παθήσεις της χοληδόχου κύστης

Η συχνότερη πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι η δημιουργία λίθων εντός αυτής που ονομάζεται χολολιθίαση. Η πάθηση αυτή είναι πολύ συχνή και συναντάται σε ποσοστό 10-15% του γενικού πληθυσμού. Η αιτία δημιουργίας των χολόλιθων δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Γνωρίζουμε ότι είναι περισσότερο συχνή στις γυναίκες ιδιαίτερα στην αναπαραγωγική ηλικία, στους παχύσαρκους ακόμα και όταν χάνουν βάρος, σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης και σε διάφορες άλλες κατηγορίες ανθρώπων.

Κυριότερη κακοήθης πάθηση της χοληδόχου κύστης είναι ο καρκίνος που ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνός αλλά είναι συνήθως θανατηφόρος γιατί ανακαλύπτεται πολύ αργά. Υπάρχουν και άλλες σπανιότερες παθήσεις της χοληδόχου κύστης που απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία και διαγνωστικά μέσα για να επιβεβαιωθούν.

Συμπτώματα

Το μέγεθος των χολόλιθων ποικίλει και μπορεί να είναι από μικρότερο από ένα χιλιοστό έως και πάνω από πέντε εκατοστά. Αρχικά οι ασθενείς δεν έχουν κανένα σύμπτωμα για πολλά χρόνια. Μπορεί όμως κάθε στιγμή να παρουσιάσουν πρόβλημα. Αυτό γίνεται επειδή κάποιος χολόλιθος μετακινείται και φράζει την έξοδο της χοληδόχου κύστης ή του χοληδόχου πόρου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ακαθόριστη αδιαθεσία στην κοιλιά έως ισχυρός κωλικός στο δεξιό μέρος της κοιλιάς. Τις περισσότερες φορές έχει προηγηθεί κάποιο βαρύ λιπαρό γεύμα μαζί με κατανάλωση αλκοόλ. Σε βαρύτερες καταστάσεις που οι χολόλιθοι έχουν μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο μπορεί να προκαλέσουν, εκτός από πόνο, και ίκτερο (κίτρινη χρώση των ματιών και του δέρματος) ή ακόμα χειρότερα οξεία παγκρεατίτιδα. Όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται και με πυρετό. Σε κάθε περίπτωση εμφάνισης ενοχλημάτων πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια από τον γιατρό ή από το νοσοκομείο.

Οι ασθενείς με καρκίνο της χοληδόχου κύστης δεν έχουν συνήθως κανένα ενόχλημα μέχρι να επεκταθεί η νόσος στα γύρω όργανα ή να προκαλέσει μεταστάσεις σε αυτά. Συνήθως εμφανίζεται με ίκτερο λόγω απόφραξης του χοληδόχου πόρου.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Η διάγνωση της χολολιθίασης είναι εύκολη. Η ειδική εξέταση είναι το υπερηχογράφημα που έχει διαγνωστική ακρίβεια που πλησιάζει το 100%. Είναι απλή εξέταση λίγων λεπτών χωρίς ακτινοβολία, χωρίς πόνο ή άλλη ενόχληση για τον εξεταζόμενο. Μαζί πρέπει να γίνουν και αιματολογικές εξετάσεις ώστε σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα να αποκλειστεί η περίπτωση που κάποιος από τους χολόλιθους έχει μετακινηθεί στον χοληδόχο πόρο γιατί τότε η κατάσταση είναι σοβαρότερη και θέλει άλλη αντιμετώπιση. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρειαστούν και άλλες εξετάσεις όπως μαγνητική Χολαγγειογραφία (MRCP) ή ERCP και Ενδοσκοπική Σφικτηροτομή πριν από την χολοκυστεκτομή.

Θεραπεία της Χολολιθίασης

Γενικός κανόνας είναι όταν διαπιστώνεται χολολιθίαση πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη χειρουργικά. Υπάρχουν εξαιρέσεις όπως σε κάθε κανόνα αλλά αυτές τις γνωρίζει καλύτερα ο γιατρός που θα συμβουλευτεί ο κάθε ασθενής. Αρχικά η παρουσία των χολολίθων είναι χωρίς συμπτώματα. Κάποια στιγμή όμως, που κανείς δεν ξέρει ούτε μπορεί να προβλέψει, θα προκαλέσουν συμπτώματα ή επιπλοκές. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη εγκαίρως ώστε να προληφθούν οι επιπλοκές. Η εγχείρηση γίνεται με λαπαροσκόπηση ή ρομποτικά και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις με την ανοικτή παραδοσιακή μέθοδο όταν δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι δύο προηγούμενες.

Η χειρουργική επέμβαση είναι τις περισσότερες φορές απλή διάρκειας μίας ώρας περίπου  και απαιτεί μία διανυκτέρευση στο νοσοκομείο.

Μετά την χολοκυστεκτομή

Η ανάρρωση είναι ταχεία και οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στο καθημερινό τους πρόγραμμα σε μία εβδομάδα περίπου.

Η ροή της χολής εξακολουθεί να γίνεται ομαλά στο έντερο και οι περισσότεροι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται καμία αλλαγή. Σε ένα μικρό ποσοστό παρατηρείται κάποια αλλαγή στην λειτουργία του εντέρου για μικρό χρονικό διάστημα αλλά και αυτή αποκαθίσταται σύντομα. Δεν απαιτείται ειδικό διαιτολόγιο μετά την χολοκυστεκτομή και όλοι οι ασθενείς συνεχίζουν τις συνήθειές τους όπως και πριν.

Πάγκρεας

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές. 

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων). 

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου. 

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο. 

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Ανώτερο Πεπτικό Σύστημα

Παχύ Έντερο

Παχύ Εντερο – ορθό

Το παχύ έντερο είναι το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Δέχεται τα υπολείμματα των τροφών μετά την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών που γίνεται στο λεπτό έντερο. Αποστολή του είναι η απορρόφηση του νερού και η δημιουργία και αποθήκευση των κοπράνων μέχρι μια ορισμένη ποσότητα και στην συνέχεια η αποβολή τους. Το παχύ έντερο μπορεί να πάσχει από πολλές καλοήθεις και κακοήθεις νόσους. Η συχνότερη κακοήθης πάθηση είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου που είναι και ο συχνότερος καρκίνος του πεπτικού συστήματος.

Προκαρκινικές Βλάβες του παχέος εντέρου

Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου προέρχονται από τους πολύποδες. Οι πολύποδες είναι μικρά καλοήθη ογκίδια στον βλεννογόνο του εντέρου που σιγά – σιγά μεγαλώνουν και αλλάζουν συμπεριφορά ώστε να γίνονται καρκίνοι. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται ώστε ένας πολύποδας από την στιγμή της δημιουργίας του μέχρι να γίνει καρκίνος είναι 7-10 χρόνια. Ετσι μπορούμε πολύ εύκολα με την κολονοσκόπηση να διαγνώσουμε τους πολύποδες εγκαίρως και να τους αφαιρέσουμε ενδοσκοπικά προλαβαίνοντας έτσι την ανάπτυξη των περισσοτέρων καρκίνων. Η πρώτη κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 45 ετών και ανάλογα με τα ευρήματα δίδονται οδηγίες για τα επόμενα χρόνια. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ενδοσκοπική εξέταση σε νεότερη ηλικία. 

Πέρα από την πρόληψη με την αφαίρεση των πολυπόδων η κολονοσκόπηση βοηθάει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου και την έγκαιρη και ριζική θεραπεία του όταν είναι σε πρώιμο στάδιο. 

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Σταδιακά εμφανίζονται στην αρχή μη ειδικά συμπτώματα όπως άτυποι πόνοι στην κοιλιά ή εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας. Πιο συχνό σύμπτωμα είναι η απώλεια αίματος που είναι μικρή στην αρχή και οδηγεί στην δημιουργία σιδηροπενικής αναιμίας ή μεγαλύτερη και αντιληπτή από τον ασθενή. Όταν ο όγκος εντοπίζεται στο αριστερό τμήμα του παχέος εντέρου τότε αποφράσσεται σταδιακά ο αυλός και οδηγεί σε δυσκολία στην αποβολή κοπράνων και τελικά σε ειλεό που είναι κατάσταση ανάγκης και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.

Διάγνωση

Η διάγνωση συνήθως τίθεται με την κολονοσκόπηση και την βιοψία της βλάβης. Αφού τεθεί η διάγνωση είναι απαραίτητο να ελεγχθεί ο ασθενής για την ενδεχόμενη ύπαρξη μεταστάσεων. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση και γίνεται με αξονική τομογραφία. Πιο συχνά προσβαλλόμενο όργανο είναι το ήπαρ. Ελέγχεται όμως ολόκληρη η κοιλιά καθώς και ο θώρακας. 

Θεραπεία

Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος λαμβάνεται η απόφαση για την καταλληλότερη θεραπεία με την συνεργασία των ογκολόγων και των ακτινοθεραπευτών. Αυτό γίνεται γιατί ανάλογα με την εντόπιση του όγκου, την εξάπλωση και άλλα στοιχεία του ασθενή είναι ενδεχόμενο να προηγηθεί ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία πριν την χειρουργική επέμβαση γιατί έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης που θα επιλεγεί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η εντόπιση του όγκου, το μέγεθος, η γενική κατάσταση του ασθενή κλπ. Συνήθως αφαιρείται ένα μεγάλο τμήμα του εντέρου και γίνεται επανασύνδεση με ειδικά συρραπτικά μηχανήματα ή με χειρουργική συρραφή. Σε ελάχιστες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει προσωρινή στομία για προστασία της αναστόμωσης η οποία καταργείται μετά από ένα περίπου μήνα.

Λαπαροσκοπική κολεκτομή 

Ρομποτική κολεκτομή

Σήμερα οι περισσότεροι όγκοι του παχέος εντέρου αφαιρούνται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως είναι η Λαπαροσκοπική Κολεκτομή και η Ρομποτική Κολεκτομή. Και οι δύο μέθοδοι χρησιμοποιούν 4-6 μικρές οπές για την τοποθέτηση των εργαλείων για να εκτελεστεί η επέμβαση. Και οι δύο μέθοδοι έχουν τα ίδια ή καλύτερα ογκολογικά αποτελέσματα με την κλασική ανοικτή μέθοδο. Τα πλεονεκτήματα όμως είναι πολλά όπως γρήγορη ανάρρωση, λιγότερες ημέρες νοσηλείας, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, άμεση επαναλειτουργία του εντέρου, μικρότερο χειρουργικό τραύμα στην κοιλιά και μικρότερες ουλές. Επίσης απαιτούνται και λιγότερα αναλγητικά φάρμακα μετά το χειρουργείο. Οι ασθενείς συνήθως κινητοποιούνται και περπατούν την ίδια ημέρα μερικές ώρες μετά την επέμβαση και την επομένη είναι σε θέση να λάβουν ελαφρά τροφή ενώ εξέρχονται από το νοσοκομείο 3-5 ημέρες μετεγχειρητικά σε σύγκριση 8-10 ημέρες μετά από ανοικτή μέθοδο. Ολοι αυτοί οι λόγοι έχουν καθιερώσει πλέον αυτές τις δύο τεχνικές σαν πρώτη επιλογή για τους ασθενείς εφ’ όσον βέβαια ο ιατρός είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό.

Εφαρμόζουμε με επιτυχία τα πρωτόκολλα ταχείας αποκατάστασης μετά από επεμβάσεις στο παχύ έντερο (ERAS) που έχουν σαν στόχο την ελαχιστοποίηση της επίδρασης που έχει μια χειρουργική επέμβαση στον ασθενή και την διασφάλιση της φυσιολογικής και ταχείας λειτουργίας του οργανισμού του και επιτάχυνση της αποκατάστασής του.

Παχύ Εντερο – ορθό

Το παχύ έντερο είναι το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Δέχεται τα υπολείμματα των τροφών μετά την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών που γίνεται στο λεπτό έντερο. Αποστολή του είναι η απορρόφηση του νερού και η δημιουργία και αποθήκευση των κοπράνων μέχρι μια ορισμένη ποσότητα και στην συνέχεια η αποβολή τους. Το παχύ έντερο μπορεί να πάσχει από πολλές καλοήθεις και κακοήθεις νόσους. Η συχνότερη κακοήθης πάθηση είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου που είναι και ο συχνότερος καρκίνος του πεπτικού συστήματος.

Προκαρκινικές Βλάβες του παχέος εντέρου

Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου προέρχονται από τους πολύποδες. Οι πολύποδες είναι μικρά καλοήθη ογκίδια στον βλεννογόνο του εντέρου που σιγά – σιγά μεγαλώνουν και αλλάζουν συμπεριφορά ώστε να γίνονται καρκίνοι. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται ώστε ένας πολύποδας από την στιγμή της δημιουργίας του μέχρι να γίνει καρκίνος είναι 7-10 χρόνια. Ετσι μπορούμε πολύ εύκολα με την κολονοσκόπηση να διαγνώσουμε τους πολύποδες εγκαίρως και να τους αφαιρέσουμε ενδοσκοπικά προλαβαίνοντας έτσι την ανάπτυξη των περισσοτέρων καρκίνων. Η πρώτη κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 45 ετών και ανάλογα με τα ευρήματα δίδονται οδηγίες για τα επόμενα χρόνια. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ενδοσκοπική εξέταση σε νεότερη ηλικία. 

Πέρα από την πρόληψη με την αφαίρεση των πολυπόδων η κολονοσκόπηση βοηθάει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου και την έγκαιρη και ριζική θεραπεία του όταν είναι σε πρώιμο στάδιο. 

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Σταδιακά εμφανίζονται στην αρχή μη ειδικά συμπτώματα όπως άτυποι πόνοι στην κοιλιά ή εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας. Πιο συχνό σύμπτωμα είναι η απώλεια αίματος που είναι μικρή στην αρχή και οδηγεί στην δημιουργία σιδηροπενικής αναιμίας ή μεγαλύτερη και αντιληπτή από τον ασθενή. Όταν ο όγκος εντοπίζεται στο αριστερό τμήμα του παχέος εντέρου τότε αποφράσσεται σταδιακά ο αυλός και οδηγεί σε δυσκολία στην αποβολή κοπράνων και τελικά σε ειλεό που είναι κατάσταση ανάγκης και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.

Διάγνωση

Η διάγνωση συνήθως τίθεται με την κολονοσκόπηση και την βιοψία της βλάβης. Αφού τεθεί η διάγνωση είναι απαραίτητο να ελεγχθεί ο ασθενής για την ενδεχόμενη ύπαρξη μεταστάσεων. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση και γίνεται με αξονική τομογραφία. Πιο συχνά προσβαλλόμενο όργανο είναι το ήπαρ. Ελέγχεται όμως ολόκληρη η κοιλιά καθώς και ο θώρακας. 

Θεραπεία

Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος λαμβάνεται η απόφαση για την καταλληλότερη θεραπεία με την συνεργασία των ογκολόγων και των ακτινοθεραπευτών. Αυτό γίνεται γιατί ανάλογα με την εντόπιση του όγκου, την εξάπλωση και άλλα στοιχεία του ασθενή είναι ενδεχόμενο να προηγηθεί ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία πριν την χειρουργική επέμβαση γιατί έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης που θα επιλεγεί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η εντόπιση του όγκου, το μέγεθος, η γενική κατάσταση του ασθενή κλπ. Συνήθως αφαιρείται ένα μεγάλο τμήμα του εντέρου και γίνεται επανασύνδεση με ειδικά συρραπτικά μηχανήματα ή με χειρουργική συρραφή. Σε ελάχιστες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει προσωρινή στομία για προστασία της αναστόμωσης η οποία καταργείται μετά από ένα περίπου μήνα.

Λαπαροσκοπική κολεκτομή 

Ρομποτική κολεκτομή

Σήμερα οι περισσότεροι όγκοι του παχέος εντέρου αφαιρούνται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως είναι η Λαπαροσκοπική Κολεκτομή και η Ρομποτική Κολεκτομή. Και οι δύο μέθοδοι χρησιμοποιούν 4-6 μικρές οπές για την τοποθέτηση των εργαλείων για να εκτελεστεί η επέμβαση. Και οι δύο μέθοδοι έχουν τα ίδια ή καλύτερα ογκολογικά αποτελέσματα με την κλασική ανοικτή μέθοδο. Τα πλεονεκτήματα όμως είναι πολλά όπως γρήγορη ανάρρωση, λιγότερες ημέρες νοσηλείας, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, άμεση επαναλειτουργία του εντέρου, μικρότερο χειρουργικό τραύμα στην κοιλιά και μικρότερες ουλές. Επίσης απαιτούνται και λιγότερα αναλγητικά φάρμακα μετά το χειρουργείο. Οι ασθενείς συνήθως κινητοποιούνται και περπατούν την ίδια ημέρα μερικές ώρες μετά την επέμβαση και την επομένη είναι σε θέση να λάβουν ελαφρά τροφή ενώ εξέρχονται από το νοσοκομείο 3-5 ημέρες μετεγχειρητικά σε σύγκριση 8-10 ημέρες μετά από ανοικτή μέθοδο. Ολοι αυτοί οι λόγοι έχουν καθιερώσει πλέον αυτές τις δύο τεχνικές σαν πρώτη επιλογή για τους ασθενείς εφ’ όσον βέβαια ο ιατρός είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό.

Εφαρμόζουμε με επιτυχία τα πρωτόκολλα ταχείας αποκατάστασης μετά από επεμβάσεις στο παχύ έντερο (ERAS) που έχουν σαν στόχο την ελαχιστοποίηση της επίδρασης που έχει μια χειρουργική επέμβαση στον ασθενή και την διασφάλιση της φυσιολογικής και ταχείας λειτουργίας του οργανισμού του και επιτάχυνση της αποκατάστασής του.

Παχύ Εντερο – ορθό

Το παχύ έντερο είναι το τελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Δέχεται τα υπολείμματα των τροφών μετά την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών που γίνεται στο λεπτό έντερο. Αποστολή του είναι η απορρόφηση του νερού και η δημιουργία και αποθήκευση των κοπράνων μέχρι μια ορισμένη ποσότητα και στην συνέχεια η αποβολή τους. Το παχύ έντερο μπορεί να πάσχει από πολλές καλοήθεις και κακοήθεις νόσους. Η συχνότερη κακοήθης πάθηση είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου που είναι και ο συχνότερος καρκίνος του πεπτικού συστήματος.

Προκαρκινικές Βλάβες του παχέος εντέρου

Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου προέρχονται από τους πολύποδες. Οι πολύποδες είναι μικρά καλοήθη ογκίδια στον βλεννογόνο του εντέρου που σιγά – σιγά μεγαλώνουν και αλλάζουν συμπεριφορά ώστε να γίνονται καρκίνοι. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται ώστε ένας πολύποδας από την στιγμή της δημιουργίας του μέχρι να γίνει καρκίνος είναι 7-10 χρόνια. Ετσι μπορούμε πολύ εύκολα με την κολονοσκόπηση να διαγνώσουμε τους πολύποδες εγκαίρως και να τους αφαιρέσουμε ενδοσκοπικά προλαβαίνοντας έτσι την ανάπτυξη των περισσοτέρων καρκίνων. Η πρώτη κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 45 ετών και ανάλογα με τα ευρήματα δίδονται οδηγίες για τα επόμενα χρόνια. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ενδοσκοπική εξέταση σε νεότερη ηλικία. 

Πέρα από την πρόληψη με την αφαίρεση των πολυπόδων η κολονοσκόπηση βοηθάει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου και την έγκαιρη και ριζική θεραπεία του όταν είναι σε πρώιμο στάδιο. 

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Σταδιακά εμφανίζονται στην αρχή μη ειδικά συμπτώματα όπως άτυποι πόνοι στην κοιλιά ή εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας. Πιο συχνό σύμπτωμα είναι η απώλεια αίματος που είναι μικρή στην αρχή και οδηγεί στην δημιουργία σιδηροπενικής αναιμίας ή μεγαλύτερη και αντιληπτή από τον ασθενή. Όταν ο όγκος εντοπίζεται στο αριστερό τμήμα του παχέος εντέρου τότε αποφράσσεται σταδιακά ο αυλός και οδηγεί σε δυσκολία στην αποβολή κοπράνων και τελικά σε ειλεό που είναι κατάσταση ανάγκης και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.

Διάγνωση

Η διάγνωση συνήθως τίθεται με την κολονοσκόπηση και την βιοψία της βλάβης. Αφού τεθεί η διάγνωση είναι απαραίτητο να ελεγχθεί ο ασθενής για την ενδεχόμενη ύπαρξη μεταστάσεων. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση και γίνεται με αξονική τομογραφία. Πιο συχνά προσβαλλόμενο όργανο είναι το ήπαρ. Ελέγχεται όμως ολόκληρη η κοιλιά καθώς και ο θώρακας. 

Θεραπεία

Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος λαμβάνεται η απόφαση για την καταλληλότερη θεραπεία με την συνεργασία των ογκολόγων και των ακτινοθεραπευτών. Αυτό γίνεται γιατί ανάλογα με την εντόπιση του όγκου, την εξάπλωση και άλλα στοιχεία του ασθενή είναι ενδεχόμενο να προηγηθεί ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία πριν την χειρουργική επέμβαση γιατί έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης που θα επιλεγεί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η εντόπιση του όγκου, το μέγεθος, η γενική κατάσταση του ασθενή κλπ. Συνήθως αφαιρείται ένα μεγάλο τμήμα του εντέρου και γίνεται επανασύνδεση με ειδικά συρραπτικά μηχανήματα ή με χειρουργική συρραφή. Σε ελάχιστες περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει προσωρινή στομία για προστασία της αναστόμωσης η οποία καταργείται μετά από ένα περίπου μήνα.

Λαπαροσκοπική κολεκτομή 

Ρομποτική κολεκτομή

Σήμερα οι περισσότεροι όγκοι του παχέος εντέρου αφαιρούνται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως είναι η Λαπαροσκοπική Κολεκτομή και η Ρομποτική Κολεκτομή. Και οι δύο μέθοδοι χρησιμοποιούν 4-6 μικρές οπές για την τοποθέτηση των εργαλείων για να εκτελεστεί η επέμβαση. Και οι δύο μέθοδοι έχουν τα ίδια ή καλύτερα ογκολογικά αποτελέσματα με την κλασική ανοικτή μέθοδο. Τα πλεονεκτήματα όμως είναι πολλά όπως γρήγορη ανάρρωση, λιγότερες ημέρες νοσηλείας, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, άμεση επαναλειτουργία του εντέρου, μικρότερο χειρουργικό τραύμα στην κοιλιά και μικρότερες ουλές. Επίσης απαιτούνται και λιγότερα αναλγητικά φάρμακα μετά το χειρουργείο. Οι ασθενείς συνήθως κινητοποιούνται και περπατούν την ίδια ημέρα μερικές ώρες μετά την επέμβαση και την επομένη είναι σε θέση να λάβουν ελαφρά τροφή ενώ εξέρχονται από το νοσοκομείο 3-5 ημέρες μετεγχειρητικά σε σύγκριση 8-10 ημέρες μετά από ανοικτή μέθοδο. Ολοι αυτοί οι λόγοι έχουν καθιερώσει πλέον αυτές τις δύο τεχνικές σαν πρώτη επιλογή για τους ασθενείς εφ’ όσον βέβαια ο ιατρός είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό.

Εφαρμόζουμε με επιτυχία τα πρωτόκολλα ταχείας αποκατάστασης μετά από επεμβάσεις στο παχύ έντερο (ERAS) που έχουν σαν στόχο την ελαχιστοποίηση της επίδρασης που έχει μια χειρουργική επέμβαση στον ασθενή και την διασφάλιση της φυσιολογικής και ταχείας λειτουργίας του οργανισμού του και επιτάχυνση της αποκατάστασής του.