Είδος Επεμβάσεων

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές. 

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων). 

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου. 

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο. 

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.

Χειρουργικές Επεμβάσεις Παγκρέατος

Θέση και λειτουργία του παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας μικτός αδένας που έχει εξωκρινή και ενδοκρινή λειτουργία και βρίσκεται πίσω από το στομάχι στο πίσω μέρος της κοιλιάς σε χώρο που ονομάζεται οπισθοπεριτοναϊκός χώρος. Παράγει πολλά ένζυμα τα οποία διοχετεύονται στο δωδεκαδάκτυλο μέσω του παγκρεατικού πόρου και είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική πέψη των τροφών. Αυτή είναι η εξωκρινής λειτουργία του παγκρέατος. Εκτός από αυτή την λειτουργία έχει ειδικά κύτταρα με ενδοκρινή λειτουργία που παράγουν πολλές ορμόνες απαραίτητες για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού. Κυριότερη ορμόνη είναι η ινσουλίνη που είναι απαραίτητη για την σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Παράγει και άλλες ορμόνες με ιδιαίτερη λειτουργία η κάθε μία απαραίτητες για την σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού.

Παθήσεις του παγκρέατος

Στο πάγκρεας συναντούμε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις. Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις είναι οι παγκρεατίτιδες που μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες και κυρίως προκαλούνται από την λιθίαση των χοληφόρων, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και σπανιότερα από άλλες μεταβολικές διαταραχές. Οι παγκρεατίτιδες προκαλούν πολλές επιπλοκές τόσο στο πάγκρεας (Ψευδοκύστεις, Αποστήματα, κλπ) αλλά και στα γύρω όργανα (Απόφραξη δωδεκαδακτύλου) και σε άλλα συστήματα του οργανισμού (Αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κλπ) έτσι ώστε να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αρκετές φορές.

Οι καοήθεις παθήσεις είναι οι διάφορες μορφές καρκίνου που εμφανίζονται με πιο συχνό αυτόν που προέρχεται από τα κύτταρα των πόρων που μεταφέρουν το παγκρεατικό υγρό στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτός ο όγκος αποτελεί το 85-90% των καρκίνων στο πάγκρεας και είναι γνωστός ως Παγκρεατικό Αδενοκαρκίνωμα. Σπανιότεροι όγκοι είναι αυτοί που προέρχονται από τα κύτταρα των αδένων και από τα κύτταρα που έχουν ενδοκρινική λειτουργία. Οι τελευταίοι όγκοι ονομάζονται νευροενδοκρινείς και έχουν καλύτεροι πρόγνωση ενώ πολλές φορές είναι καλοήθεις (πχ 90% των ινσουλινωμάτων).

Συμπτώματα όγκων του παγκρέατος

Οι ασθενείς με αρχικά στάδια καρκίνου του παγκρέατος συνήθως δεν έχουν εμφανή ειδικά συμπτώματα που μπορούν έγκαιρα να μας οδηγήσουν στην διάγνωση. Για τον λόγο αυτό οι καρκίνοι αυτοί διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια τις περισσότερες φορές. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση που έχει εμφανιστεί ο καρκίνος. Εάν εντοπίζεται στην κεφαλή τότε προκαλείται ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος, εμφάνιση σκουρόχρωμων ούρων), απόφραξη του δωδεκαδακτύλου και έμετοι, απώλεια βάρους αδικαιολόγητη, και πόνος στην μέση με ιδιαίτερη επέκταση και στην πρόσθια επιφάνεια της κοιλιάς. Οι όγκοι που εμφανίζονται στο σώμα και στην ουρά του οργάνου τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικοί  και γίνονται αντιληπτοί τυχαία λόγω εξέτασης για άλλο λόγο ή επειδή έχουν προκαλέσει μεταστάσεις στο ήπαρ ή στους πνεύμονες. Ορισμένοι ασθενείς παραπονούνται για κάποιο βύθιο ακαθόριστο πόνο στην μέση και πολλές φορές αρχικά καταφεύγουν σε ορθοπεδικούς για ανακούφιση νομίζοντας πως είναι πρόβλημα της μέσης.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για καρκίνο παγκρέατος

Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες που πιθανόν να αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο όργανο αυτό. Σίγουρο είναι ότι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση λιπών και το αλκοόλ αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παγκρέατος. Ενας άλλος παράγων που έχει γίνει κατανοητός τα τελευταία  χρόνια είναι η παρουσία κύστεων στο πάγκρεας. Ορισμένες από αυτές τις κύστεις με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξελίσσονται σε καρκίνο. Σήμερα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις βλάβες και έλεγχος με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και εξέταση του υγρού των κύστεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των επικίνδυνων για ανάπτυξη καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο τύπος της επέμβασης εξαρτάται από την θέση του όγκου.

Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή εγχείρηση Whipple

Η επέμβαση Whipple γίνεται όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος. Αφαιρείται το μισό πάγκρεας με τον όγκο, το δωδεκαδάκτυλο, μικρό τμήμα του λεπτού εντέρου, η χοληδόχος κύστη, το μεγαλύτερο τμήμα του χοληδόχου πόρου και αρκετές φορές ένα μικρό τμήμα από το στομάχι. Στην συνέχεια συνδέεται το λεπτό έντερο με όλα τα όργανα προκειμένου να τρέφεται φυσιολογικά ο ασθενής. Είναι μία από τις πολυπλοκότερες επεμβάσεις την γενικής χειρουργικής και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση από τον χειρουργό. Η διάρκειά της είναι 5-6 ώρες και η ανάρρωση 7-10 ημέρες. Για να είναι αποτελεσματικός ο χειρουργός πρέπει να εκτελεί περισσότερες από 20 τέτοιες επεμβάσεις το χρόνο.

Περιφερική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή εκτελείται όταν ο όγκος βρίσκεται στην ουρά ή το σώμα του παγκρέατος. Αφαιρείται το 50-80% του περιφερικού παγκρέατος και διατηρείται η κεφαλή. Επίσης αφαιρείται και ο σπλήνας επειδή λαμβάνει αίμα από τα ίδια αγγεία αλλά για να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της περιοχής και να είναι η επέμβαση πλήρης ογκολογικά.

Ολική παγκρεατεκτομή

Η επέμβαση αυτή γίνεται σπανιότερα όταν υπάρχουν πολλαπλοί όγκοι στο πάγκρεας ή όταν υπάρχει ένας όγκος αλλά στο υπόλοιπο πάγκρεας υπάρχουν βλάβες οι οποίες θεωρούνται προκαρκινικές όπως μερικές κύστεις ή κάποιες άλλες βλάβες (IPMN). Σε αυτή την επέμβαση γίνονται όλα όσα γίνονται στις δύο προηγούμενες επεμβάσεις μαζί.

Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν και με λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές τεχνικές με πλεονεκτήματα την  ταχεία ανάρρωση του ασθενή και την λιγότερη μετεγχειρητική ταλαιπωρία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο όγκος έχει προσβάλλει μεγάλα αγγεία της περιοχής και απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία από τον χειρουργό ώστε να μπορεί να αφαιρέσει τα προσβεβλημένα τμήματα των αγγείων και να τα αντικαταστήσει έτσι ώστε να μην διαταραχθεί η κυκλοφορία του αίματος στα άλλα όργανα. Εάν στον προεγχειρητικό έλεγχο διαπιστωθεί επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα τότε ο ασθενής παραπέμπεται για χημειοθεραπεία και ακτινοβολία και επανελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Σε μερικούς ασθενείς η εικόνα βελτιώνεται και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να γίνει μετά την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα δραστικά φάρμακα κατά του καρκίνου του παγκρέατος έτσι ώστε ένας καρκίνος που θεωρείτο θανατηφόρος πριν από μερικά χρόνια να μπορεί να θεραπευτεί ή να επιβιώσει ο ασθενής για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 22 χρόνια το πανεπιστήμιο Αθηνών στο Αρεταίειο νοσοκομείο έχω πραγματοποιήσει όλων των ειδών τις επεμβάσεις στο πάγκρεας για καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις 1000. Σε αυτές περιλαμβάνονται και επεμβάσεις που χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν προηγμένες τεχνικές για ανακατασκευή μεγάλων αγγείων. Επί πλέον πρέπει να σημειωθεί και η επιπρόσθετη εμπειρία στις ενδοσκοπικές επεμβάσεις (ERCP, EUS, ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία και ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα) που ο αριθμός τους ανέρχεται στους 600-700 κάθε χρόνο στο τμήμα το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία μου στο Αρεταίειο νοσοκομείο.